In totaal zijn zondag 7295 mensen geëvacueerd uit Oekraïense steden via humanitaire corridors, zei de Oekraïense vicepremier Iryna Veresjtsjoek. Daarvan werden 3985 mensen geëvacueerd van de belegerde stad Marioepol naar Zaporizjzjia, een stad ruim 200 kilometer ten noordwesten.
De Oekraïense regering is van plan om maandag bijna vijftig bussen naar Marioepol te sturen voor verdere evacuaties, zei Veresjtsjoek.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski gaat binnenkort de Tweede Kamer via een videoverbinding toespreken. Dat bevestigen bronnen.
‘Ik hoop dat niemand hoeft te zien wat ik zag’, zei de Griekse diplomaat Manolis Androulakis zondag tegen persbureau Reuters bij terugkomst uit de belegerde Oekraïense stad Marioepol. Androulakis was de laatst overgebleven EU-diplomaat in Marioepol, waar hij ondersteuning bood aan Griekse burgers om de stad te verlaten.
,,Marioepol zal aansluiten bij een rijtje van steden die door oorlog met de grond gelijk zijn gemaakt: Guernica, Coventry, Aleppo, Grozny, Leningrad”, zo liet de Griekse diplomaat weten.
Marioepol, een havenstad in het zuiden van Oekraïne wordt al dagen belegerd door het Russische leger. Raketten maken vele slachtoffers onder de burgerbevolking. Vanochtend is een kunstacademie waar op dat moment zo’n 400 burgers schuilden, geraakt door Russische raketten. Het is nog onbekend hoeveel slachtoffers daarbij gevallen zijn. Eerder deze week werd een theater geraakt waar zeker 1000 mensen veiligheid zochten.
Plaatselijke autoriteiten laten weten dat zo’n 10 procent van de 430.000 inwoners tellende stad Marioepol afgelopen week wist te verlaten. ‘De stad bestaat niet meer’, laat een van hen, Marina Galla, aan persbureau AP weten op het moment dat ze op een overvolle trein richting de westelijke stad Lviv stapt. Drie weken lang schuilde Galla in de kelder van Marioepols gemeentelijke Paleis van Cultuur. ,,Er was geen water, geen licht, geen gas, en geen mogelijkheden om met de buitenwereld te communiceren.”
Rusland heeft zondag de Oekraïense troepen opgeroepen om hun wapens neer te leggen in Marioepol. Daarmee kan volgens kolonel-generaal Michail Mizintsev van het Russische ministerie van Defensie een einde komen aan een ‘een verschrikkelijke humanitaire ramp’.
,,Iedereen die de wapens neerlegt, heeft gegarandeerd een veilige doorgang uit Marioepol”, zei Mizintsev. Maandag zal Rusland humanitaire corridors openen voor mensen die Marioepol willen verlaten, kondigde hij aan.
Ook zei het Russische ministerie van Defensie zondag dat hun ‘precisieraketten’ een trainingscentrum van Oekraïense speciale troepen in de regio Zjytomyr hebben geraakt, ongeveer 150 kilometer ten westen van Kiev. Daarbij zouden volgens het ministerie meer dan honderd Oekraïense militairen van de speciale troepen en buitenlandse huursoldaten zijn gedood.
© AP — Een wijk in Marioepol nadat een Russische raket is ingeslagen. De Oekraïense president Zelenski heeft zondag via een videoverbinding het Israëlisch parlement, de Knesset, toegesproken en kritiek geuit op de terughoudendheid van Israël inzake de Russische inval. De regering in Jeruzalem heeft tot dusver nog geen sancties getroffen tegen het Kremlin en ook geen wapens geleverd aan Oekraïne. ‘Onverschilligheid is dodelijk’, zei Zelenski. De Oekraïense president stelde de Israëlische onwil aan de kaak om het verdedigingssysteem Iron Dome te leveren aan Kiev.
,,Iedereen weet dat jullie raketafweer de allerbeste is. En jullie kunnen ons volk absoluut helpen, levens van Oekraïners redden, van Oekraïense Joden”, zei Zelenski tegen de parlementariërs. ,,Wij kunnen vragen waarom we die wapens niet krijgen van jullie, waarom Israël geen krachtige maatregelen heeft genomen tegen Rusland of geen druk zet op het Russische zakenleven. Hoe dan ook, jullie moeten de keus maken, broeders en zusters, en jullie moeten vervolgens leven met jullie antwoord, volk van Israël.”
Zelenski, zelf Joods, zei dat Israël zal moeten leven met de keuzes die het maakt om Oekraïne niet te helpen beschermen tegen het oorlogsgeweld van de Russen. Hij trok een vergelijking tussen het Russisch offensief en de ‘definitieve oplossing’, het ‘Endlösung’-plan van nazi-Duitsland voor systematische genocide op de Joden in Europa. Zelenski benoemde ook dat Russische raketten onlangs neerkwamen bij het herdenkingsmonument voor de massaslachting bij Babi Jar – waarbij de nazi’s in twee dagen 30 duizend Joden vermoordden.
In Tel Aviv werd de video van Zelenski op een groot scherm op een plein uitgezonden.
© ANP / EPA — Mensen in Tel Aviv kijken vanaf een plein naar president Zelenski, die het Israëlische parlement toespreekt. Oekraïne heeft vijfhonderd Strela-luchtdoelraketten gekregen van Duitsland. De regering in Kiev bevestigde dat na berichtgeving in Welt am Sonntag. De wapens, af te schieten vanaf de schouder, zijn volgens de Duitse krant drie dagen geleden in Polen overgedragen.
Een woordvoerster van het Duits ministerie van Defensie zei wegens ‘operationele - en veiligheidsaspecten’ geen mededelingen te kunnen doen over de aard van deze zending. Ze zei wel dat Berlijn de Oekraïense strijdkrachten militair materieel van allerlei soort heeft beloofd en voor een belangrijk deel ook al heeft geleverd. Als de situatie het toelaat, kan dat meer worden.
Oorspronkelijk was er sprake van om maximaal 2700 Strela's ter beschikking te stellen, maar daar moet de Duitse nationale veiligheidsraad zich nog over buigen. Pikant: het gaat om raketten van Russische makelij die komen uit de voorraad van het volksleger van de voormalige DDR.
Na aanvankelijke terughoudendheid ten aanzien van de Russische inval, heeft Duitsland een complete ommezwaai gemaakt en behalve militaire uitrusting als helmen en kogelwerende vesten ook antitankwapens en Stinger-luchtdoelraketten naar Oekraïne gestuurd.
Volgens Turkije staan Rusland en Oekraïne dicht bij een akkoord dat een einde zou maken aan de Russische invasie. Onderhandelen is niet eenvoudig terwijl de oorlog voortduurt en er burgerdoden vallen, maar toch wordt volgens de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu vooruitgang geboekt. ,,We zien dat de partijen dicht bij een akkoord staan", liet hij optekenen door het Turkse nieuwsagentschap Anadolu.
Cavusoglu is deze week naar Rusland en naar Oekraïne gereisd. Navo-land Turkije tracht te bemiddelen tussen Moskou en Kiev. Het weigerde zich achter de Westerse sancties tegen Rusland te scharen.
Volgens een woordvoerder van de Turkse president wordt onderhandeld over zes punten: de neutraliteit van Oekraïne, de ontwapening en veiligheidsgaranties, de door Rusland gewilde 'denazificatie', het wegwerken van dammen tegen het gebruik van de Russische taal in Oekraïne, het statuut van de separatistische Donbass-regio en het statuut van het in 2014 door Rusland geannexeerde schiereiland Krim.
© ANP / EPA — Volgens de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu wordt er vooruitgang geboekt. De Navo is begonnen met de plaatsing van Patriot-luchtafweersystemen in Slovakije, waarmee de militaire alliantie haar oostflank beter willen verdedigen. De eerste batterijen zijn aangekomen, zo maakte de Slovaakse minister van Defensie Jaroslav Nad bekend op Facebook.
De luchtverdedigingssystemen worden door Duitsland en Nederland geplaatst in de omgeving van de luchtmachtbasis in Sliac, in centraal Slovakije. In een brief aan de Tweede Kamer argumenteerde het ministerie van Defensie deze week dat de Patriots de 'collectieve afschrikkings- en verdedigingsfunctie van de Navo' helpen versterken en Slovakije en andere bondgenoten in Oost-Europa moeten geruststellen. ,,De verslechterde veiligheidssituatie in Europa als gevolg van de Russische invasie van Oekraïne maakt deze bijdrage noodzakelijk", luidt het.
Slovakije deelt in het oosten een grens van bijna 100 kilometer met Oekraïne. Het land beschikte al over oude S-300-luchtafweerraketsystemen, die nog afkomstig zijn uit de Sovjet-Unie.
© AP — Patriot-luchtafweergeschut van onder meer het Duitse leger wordt aan de grens met Slovakije ingezet. Het Russische leger zou opnieuw een paar hooggeplaatste militairen hebben verloren. Dat melden de autoriteiten in Kiev. Het zou gaan om de commandanten van het parachutistenregiment uit de Russische stad Kostroma en van het kozakkenregiment uit Stavropol.
Ze zijn volgens het Oekraïense leger 'geëlimineerd'. In de regel betekent dat gesneuveld. Bovendien is de bevelhebber van de 346ste brigade van bijzondere inzeteenheden gewond geraakt. De juistheid van de berichtgeving is niet vast te stellen. Moskou heeft niet gereageerd.
Rusland heeft wel bevestigd dat de Russische admiraal Andrej Pali tijden gevechten is omgekomen. Dit gebeurde rondom de regio van Marioepol. Pali was plaatsvervangend commandant van de Russische Zwarte zee-vloot.
In ruim drie weken oorlog claimt het Oekraïense leger enkele tientallen hoge Russische officieren te hebben gedood. Onder hen zouden zes generaals zijn.
Tien miljoen mensen in Oekraïne zijn hun huis ontvlucht sinds de Russische invasie een kleine maand geleden. Topman Filippo Grandi van VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR heeft dat gemeld op Twitter. 'De oorlog in Oekraïne is zo verwoestend dat tien miljoen mensen zijn gevlucht, als ontheemde in eigen land of als vluchteling in het buitenland' aldus Grandi. Die laatste groep nadert de 3,4 miljoen, blijkt uit cijfers van de vluchtelingenorganisatie. Meer dan twee miljoen van hen gingen naar Polen.
De oorlog heeft volgens de Oekraïense autoriteiten duizenden mensen het leven gekost. De VN heeft de dood van 902 burgers bevestigd. Het geverifieerde aantal gewonde burgers ligt op 1459. De werkelijke aantallen liggen volgens de organisatie waarschijnlijk veel hoger, omdat niet alle gevallen zijn gemeld en kunnen worden bevestigd.
De Oekraïense vicepremier Olga Stefanishina zegt dat de acties van de Russische troepen in de oorlog in haar land enkel als genocide omschreven kunnen worden. ,,Dat is zelfs geen vraag, het is eenvoudigweg de realiteit waarmee we worden geconfronteerd", zei ze op de Britse omroep Sky News. President Vladimir Poetin en de andere verantwoordelijken in het Kremlin zijn volgens haar oorlogsmisdadigers.
Volgens Stefanishina hebben de Oekraïense autoriteiten al zo'n 2000 onderzoeken ingesteld naar mogelijke misdaden die door Russische militairen begaan zijn. Het gaat onder meer om meldingen van verkrachtingen en moorden. Iedereen die strafbare feiten gepleegd heeft tijdens de oorlog, moet ter verantwoording geroepen worden, vindt Stefanishina.
Paus Franciscus heeft tijdens zijn zondagsgebed opnieuw opgeroepen tot het beëindigen van de oorlog in Oekraïne. Hij sprak van een 'zinloos bloedbad' met elke dag 'slachtingen en wreedheden'.
Het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk keerde zich eerder ook al tegen het 'ongerechtvaardigde' conflict. ,,De gewelddadige agressie tegen Oekraïne vertraagt helaas niet", zei hij zondag tegenover tienduizenden gelovigen die bijeen waren gekomen op het Sint-Pietersplein in Vaticaanstad.
© AFP — Gelovigen op het Sint-Pietersplein houden de Oekraïense vlag vast tijdens het zondagsgebed met de paus. Minstens 1,5 miljoen kinderen zijn volgens Unicef met familie Oekraïne ontvlucht, meldt de Amerikaanse nieuwszender CNN. Nog eens 3,3 miljoen kinderen zijn binnen Oekraïne van huis en haard verdreven. Er zijn meer dan 150 kinderen om het leven gekomen door de Russische aanval. Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne zijn in totaal bijna 3,4 miljoen mensen het land ontvlucht. Daarvan zijn er ruim 2 miljoen de grens naar Polen overgestoken. Een deel daarvan is doorgereisd naar andere landen. Het is niet bekend hoeveel vluchtelingen momenteel in Polen verblijven. Wel hebben Poolse media gemeld dat in de hoofdstad Warschau circa 300.000 vluchtelingen zijn gehuisvest, waardoor de bevolking met 17 procent is toegenomen. Volgens VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR zijn sinds het uitbreken van de oorlog 10 miljoen mensen hun huis ontvlucht.
© REUTERS — Een familie uit Oekraïne warmt zich op in een tent na binnenkomst in Polen. De Britse oud-premier David Cameron is van Engeland naar Polen gereden om luiers, kleding, ehbo-kits en andere donaties voor Oekraïense vluchtelingen af te geven. De vrachtwagen kwam zaterdagavond na een rit van zo'n 20 uur aan bij een depot van het Rode Kruis bij de grens met Oekraïne.
Cameron zat zelf achter het stuur en maakte de rit met twee andere vrijwilligers van een liefdadigheidsorganisatie die een kleine vrachtwagen aan essentiële benodigdheden had ingezameld. Op Twitter bedankt Cameron zondag alle betrokkenen en spreekt hij zijn bewondering uit voor het werk in Polen.
De Slowaakse defensieminister Jaroslav Nad zegt dat de eerste Navo-eenheden met Patriot-luchtverdediging zijn gearriveerd. Nederland en Duitsland sturen Patriots naar het land. In totaal komt er een extra troepenmacht van 2100 soldaten uit verschillende landen waaronder de Verenigde Staten. De minister bedankte Nederland en Duitsland voor het nemen van hun verantwoordelijkheid.
Vrachtauto's naar Belarus worden opgehouden bij de Poolse grens door protesterende Polen en Oekraïners. De demonstranten eisen dat de handelsboycot met Rusland en bondgenoot Belarus wordt uitgebreid. Vanochtend stond er een file van 40 kilometer voor de grens en was de wachttijd voor de naar schatting 950 trucks opgelopen tot meer dan een etmaal.
© ANP / EPA — Demonstranten bij de grens tussen Polen en Belarus. De impact van de oorlog in Oekraïne is economisch 'vele malen groter' dan de impact van de coronacrisis. Dat zei de voorzitter van ondernemersorganisatie MKB-Nederland Jacco Vonhof in het televisieprogramma WNL op Zondag.
Vonhof zei zich in eerste instantie zorgen te maken over de humanitaire ramp. ,,Maar vervolgens denk je wel, we hebben net de coronacrisis gehad. Dan krijgen we nu het Russische oorlogsvirus.''
Vonhof legde onder meer uit dat de impact van de prijsstijgingen bij ondernemers veel groter is dan voor consumenten. ,,De inflatie voor burgers zal dit jaar rond de 6 procent zijn. Voor ondernemers is dit 15 tot 20 procent.'' De MKB-Nederland-voorman legt uit dat ondernemers kampen met een optelsom van allerlei kosten.
Gevraag naar wat de overheid zou kunnen doen, kijkt Vonhof met een schuin oog naar het loonstrookje van werknemers. Volgens hem zou het besteedbaar inkomen van Nederlanders omhoog kunnen, zonder dat de ondernemers daarvoor moeten opdraaien. Dat zou via belastingen kunnen.
Minister Kajsa Ollongren (Defensie) ziet de Russische president Vladimir Poetin als 'wraakzuchtig' en 'eigenlijk een alleenheerser', die de oorlog in Oekraïne koste wat het kost wil winnen. Ze zei dat bij het televisieprogramma WNL op Zondag.
Volgens Ollongren zijn die kenmerken van Poetin al langer zichtbaar, sinds de Russische inval in Georgië in 2008 en de annexatie van de Krim in 2014. ,,Hij is er echt op uit om dingen die in zijn ogen hersteld moeten worden, te herstellen. Ten koste van mensenlevens", aldus de minister.
Het gebruik van een hypersonische raket door Rusland dit weekeinde laat volgens Ollongren zien hoe ver Poetin bereid is te gaan. ,,Dit zijn nieuwe, hele dure wapens. Het laat vooral zien dat ze alles willen inzetten. Poetin wil koste wat het kost deze oorlog winnen.''
Ollongren werd gevraagd of ze de bombardementen van de Oekraïense stad Marioepol als oorlogsmisdaden bestempelt, zoals de Oekraïense president Volodomir Zelenski doet. Ze nam dat woord niet in de mond, maar zei wel dat 'de hele oorlog illegaal is'. ,,Alle verhalen wijzen erop dat er hele zware wapens worden ingezet tegen willekeurige doelen. Ik denk dat de internationale gemeenschap deze oorlog daarom zo scherp veroordeelt".
Het aantal Oekraïners dat in Nederland wordt opgevangen is weer flink gestegen. De teller staat inmiddels op 12.000, laat het ministerie van Justitie en Veiligheid zondag weten. Gemeenten hebben tot dusver ruim 20.000 plekken geregeld.
De doelstelling die het Rijk en de gemeenten hadden gesteld, 25.000 plekken op maandag, lijkt niet te worden gehaald. Donderdag werd er nog van uit gegaan dat er op dat moment 23.000 plekken waren. Zaterdag stelde het ministerie dat aantal naar beneden bij, naar zo'n 20.000.
Bijna 40.000 mensen zijn erin geslaagd afgelopen week Marioepol te onvluchten. Dat is bijna 10 procent van de bevolking van 430.000 menssen. Dat laat het gemeentebestuur weten. De vluchtelingen wisten de zwaar belegerde havenstad te ontvluchten in hun eigen auto. Russische troepen hebben de strategisch gelegen stad geheel omsingeld en bestoken de inwoners als drie weken vrijwel onafgebroken met raketten en bommen. Volgens de gemeente is er geen toevoer meer van voedsel, water en energie. Minstens 2300 mensen zijn om het leven gekomen.
In Nederland staat ruim 80 miljard euro aan vermogen geparkeerd dat te koppelen is aan Russische ondernemingen, meldt het Financieele Dagblad op basis van eigen onderzoek. Meer dan de helft daarvan is gelieerd aan een handjevol oligarchen en bedrijven die op de sanctielijsten staan van de Europese Unie.
Daaronder ook staatsbedrijven, zoals industrieel concern Rostec en oliemaatschappij Rosneft, waarvan de bestuursvoorzitters zijn bestraft. Van de Russische propagandamachine tot kunstmest, van Poetins oorlogsbank tot staatstelecom, een belangrijk deel blijkt vanuit Nederland te worden bediend, zo laten de cijfers zien.
Het contrast met de tegoeden die Nederland tot nu heeft bevroren onder de sancties is groot: Nederlandse banken, trustkantoren en andere instellingen hebben volgens De Nederlandsche Bank vooralsnog 200 miljoen euro aan Russisch tegoed geblokkeerd.