We sluiten het liveblog over de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 af. Lees het belangrijkste verkiezingsnieuws van donderdag 17 maart hier terug.
De historisch lage opkomst bij de gemeenteraadsverkiezingen is zorgelijk en voor een groot deel de schuld van de landelijke politici. Dat stellen diverse Kamerfracties. ,,We hebben ons het afgelopen jaar niet van onze beste kant laten zien", stelt Derk Boswijk, campagneleider van het CDA.
,,Als politiek moeten we als eerste naar onszelf kijken", vindt Boswijk. Dat vinden ook PvdA, SGP en de Partij voor de Dieren. ,,De lage opkomst is een opdracht aan alle politici om integer te handelen en het in ons gestelde vertrouwen waar te maken", stelt PvdA-Kamerlid Khadija Arib. Fractievoorzitter Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren) vindt dat de politiek, en vooral de coalitiepartijen, de hand in eigen boezem moeten steken. Die hebben er de afgelopen jaren een potje van gemaakt, vindt ze.
Hoewel gemeenten steeds meer taken krijgen, is er steeds minder belangstelling voor de lokale politiek, twittert een bezorgde D66-campagneleider Sjoerd Sjoerdsma. PvdA en Volt maken zich grote zorgen over het feit dat veel mensen zich niet vertegenwoordigd voelen of niet door de politiek worden bereikt.
Het zou goed zijn als de minister van Binnenlandse Zaken de oorzaken van die lage opkomst gaat onderzoeken, menen CDA, PvdA, SGP en Volt. ,,Maar ik ga er vanuit dat politici het antwoord ook bij zichzelf zoeken en reflecteren op hun eigen optreden", voegt Arib daar meteen aan toe. Ouwehand verwacht er niet veel van. De sleutel ligt volgens haar in het herstel van vertrouwen. ,,Het is funest als het wantrouwen in de politiek zo groot is."
De opkomst bij de raadsverkiezingen is uitgekomen op 50,9 procent. Vier jaar geleden bracht 54,9 procent van de kiezers hun stem uit.
In de gemeente Enkhuizen heeft zich na de gemeenteraadsverkiezingen een geval van 'lijstuitputting' voorgedaan. De blanco lijst van Chris Segerius kreeg genoeg stemmen voor twee zetels, maar aangezien Segerius de enige kandidaat op de lijst was, wordt de tweede zetel een restzetel. Die komt terecht bij de PvdA, die daarmee op twee zetels in de Enkhuizer raad blijft.
Dat zou betekenen dat het huidige PvdA-raadslid Arshak Mazloumian, nummer twee op de Enkhuizer PvdA-lijst, op zijn plek kan blijven zitten.
Segerius voerde campagne op één punt: ,,De onderhandse aanbesteding van de herinrichting van het Recreatieoord Enkhuizer Zand (REZ)", aldus zijn website. Het draait erom dat de gemeente volgens hem grond met een vermoedelijke waarde van 30 miljoen euro voor 335.000 euro heeft verkocht aan projectontwikkelaar Orez BV. Segerius probeert al lang te achterhalen hoe dat kon gebeuren.
De burgemeester van Lelystad, Mieke Baltus, vindt het jammer dat niet iedereen in de gemeente gebruik heeft gemaakt van zijn stemrecht. ,,In Lelystad heeft het percentage altijd onder het landelijke gemiddelde gelegen. Waarom het dit jaar meer afwijkt van de vorige jaren, kan ik niet zo goed verklaren. De politieke partijen hebben zich goed laten zien. Ook in campagnetijd", aldus Baltus.
In Lelystad kwam 41 procent van de kiesgerechtigden opdagen. Daarmee was de daling in opkomst in vergelijking met de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 het grootste van alle gemeenten, blijkt uit gegevens van de Verkiezingsdienst van het ANP. De opkomst in de hoofdstad van de provincie Flevoland daalde van 51,2 procent in 2018 naar 40,8 procent nu. Na Lelystad is er in Waddinxveen, Brunssum, Weert en Ameland ook een flink lagere opkomst te zien.
De laagste opkomst was dit jaar in Rotterdam. Daar ging 38,9 procent van de inwoners stemmen. Daarna volgen Roosendaal (39,7 procent), Almere (39,8 procent) en Tilburg (40 procent). Lelystad komt met 40,8 procent op de vijfde plek. Het landelijke gemiddelde ligt dit jaar op 50,9 procent. Vier jaar geleden was dat 54,9 procent.
Burgemeester Ahmed Aboutaleb wil dat er een onafhankelijk onderzoek komt naar de oorzaken van de lage opkomst in Rotterdam bij de gemeenteraadsverkiezingen. Hij zei dat bij een bezoek aan Ahoy waar hij samen met Hanke Bruins Slot, minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, bekeek hoe de ruim 200.000 Rotterdamse stembiljetten werden geteld en verwerkt.
De burgemeester zal zijn voornemen bespreken tijdens een ontmoeting die hij donderdag heeft met de lijsttrekkers van de veertien partijen die een of meerdere zetels krijgen in de nieuwe Rotterdamse raad.
Aboutaleb noemde het woensdag al teleurstellend dat minder dan vier op de tien Rotterdammers (38,9 procent) de moeite hebben genomen om te gaan stemmen. Hij voegde daar donderdag aan toe dat hij niet alleen teleurgesteld, maar eigenlijk ook 'heel verdrietig' is over de opkomst.
© ANP Femke Merel van Kooten-Arissen komt in de gemeenteraad van Woerden. Ze was de lijsttrekker van haar eigen partij Splinter, die één zetel heeft gewonnen in de Utrechtse gemeente.
Splinter deed vorig jaar ook mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. De partij kreeg toen 0,3 procent van de stemmen, niet genoeg voor een Kamerzetel. Van Kooten-Arissen kwam in 2017 in de Kamer via de lijst van de Partij voor de Dieren (PvdD). Ze stapte in de zomer van 2019 uit die fractie omdat de PvdD volgens haar niet genoeg oog had voor menselijke zaken.
© ANP — Femke Merel van Kooten Arissen Het verboden ronselen van volmachten om stemmen binnen te slepen, zoals in Roermond wellicht is gebeurd, is een zeldzaam fenomeen. En áls het vergrijp al wordt bestraft, gaat het vaak om een geldboete.
Erica Renkema, beter bekend als Erica Meiland uit Chateau Meiland, is verkozen in de gemeenteraad van Noordwijk. Ze was woensdag lijstduwer van de lokale Partij voor de Inwoners en kreeg genoeg stemmen voor een zetel.
De meeste voorkeursstemmen (1668) gingen naar Roberto ter Hark, laat gemeente Noordwijk weten. Erica Meiland kreeg er 305. In totaal heeft Partij voor de Inwoners vier zetels behaald.
© Brunopress — Erica Renkema. Wim Kleen van Jezus Leeft was in de wolken met zijn Rotterdamse zetel, maar het bleek een fout. Lees hier het interview: 'Dat was een grote teleurstelling.'
De Partij voor de Dieren bedankt op sociale media de kiezers. 'Yes! Van 33 naar 63 zetels!'
Het vervroegd stemmen is populair onder ouderen. Dat blijkt uit een peiling van ouderenbond ANBO.
Ongeveer een op de drie 65-plussers besloot afgelopen maandag of dinsdag te stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen. Ze deden dat vooral omdat ze graag op een rustig moment wilden stemmen, aldus ANBO.
Zo'n 20% van de respondenten die gisteren heeft gestemd, kon dat maandag of dinsdag niet doen omdat er geen stembureau dichtbij open was. De eerste twee dagen waren er zo’n 1700 stemlokalen open, gisteren waren dat er ongeveer 8800.
Wat de senioren betreft is het meerdaags stemmen een blijvertje, zegt ANBO. In de peiling, die door bijna 8000 mensen werd ingevuld, zegt twee derde dat deze mogelijkheid ook in de toekomst moet blijven bestaan. Het vervroegd stemmen is vorig jaar als tijdelijke maatregel ingevoerd vanwege corona.
Volt is behalve landelijk nu ook vertegenwoordigd op lokaal niveau. De partij deed mee in tien gemeenten en behaalde overal zetels. Nederland is daarmee het vijfde land in Europa waar de internationale beweging op lokaal niveau verkozen is, meldt de partij.
In Utrecht behaalde de partij 5,6 procent van de stemmen, wat goed is voor 3 zetels. Verder komt Volt in de gemeenteraden van Amsterdam, Arnhem, Delft, Den Bosch, Eindhoven, Enschede, Maastricht, Rotterdam en Zwolle.
Woensdagavond al noemde partijleider Laurens Dassen het 'fantastisch dat Volt lokaal aan het doorbreken is'.
© ANP — Volt-lijsttrekker Laurens Dassen gisteravond Waar heeft welke partij gewonnen? En waar werden juist stemmen verloren? Bekijk het op onderstaande kaart:
GroenLinks heeft met de gemeenteraadsverkiezingen goede zaken gedaan, dus werd partijleider Jesse Klaver in Den Haag feestelijk ontvangen. Ook bij de Kamerfractie van de PvdA was er reden voor feest vanwege de uitslagen.
De Amsterdamse lijsttrekker van de Partij van de Ouderen, Wil van Soest (85), hoopt dat haar partij toch nog een zetel behaalt in de gemeenteraad. Volgens de voorlopige uitslag op basis van 83 procent van de stemmen valt de PvdO nu buiten de boot. ,,Ik heb begrepen dat we nog honderd stemmen nodig hebben, dus het wordt heel spannend.''
Van Soest - met haar 85 jaar de oudste nog actieve politica van het land - zat de afgelopen acht jaar in de Amsterdamse gemeenteraad. Ze is teleurgesteld dat haar partij niet gelijk een plek heeft bemachtigd. Van Soest wijt het verlies aan de deelname van 50Plus aan de gemeenteraadsverkiezingen. ,,Het is belachelijk dat er twee ouderenpartijen tegen elkaar concurreren. Ik heb steeds de samenwerking gezocht met 50Plus, maar dat is niet gelukt. Het gevolg is dat we nu beiden niks hebben.''
De politica vindt het vooral 'heel verdrietig voor al die oudere mensen in Amsterdam die hulp hard nodig hebben'. Maar ook voor de medewerkers van haar partij. Zelf wil ze ook nog graag vier jaar door in de raad. Mocht dat niet lukken, dan betekent dat niet het einde van haar politieke carrière. Van Soest is namelijk ook lid van Provinciale Staten Noord-Holland. ,,En we zijn in twee stadsdelen gekozen, dus daar zal ik ondersteuning bieden. Want wat zou ik zonder politiek moeten doen na 28 jaar.''
© Videostill — De jongste kandidaat van het land, Richard Croonenberg (18), en oudste kandidaat Wil van Soest (85) De ChristenUnie in Rotterdam heeft de beste verkiezingsposter van de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen. Dat is vandaag bekendgemaakt tijdens een verkiezingsbijeenkomst bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in Den Haag.
De jury prees het winnende affiche onder meer wegens de herkenbaarheid van de poster. Hierop is de Rotterdamse skyline te zien in een blauw hart. Volgens de vakjury verwijst de slogan ‘Voor een stad met een hart’ naar het beeld De verwoeste stad van Ossip Zadkine. Dat werd gemaakt naar aanleiding van het bombardement van Rotterdam in de Tweede Wereldoorlog en heet in de volksmond ook wel ‘Stad zonder hart’.
© ChristenUnie Rotterdam — De winnende poster Ook Amsterdam gaat onderzoeken waarom de opkomst zo laag was. Dat zegt burgemeester Femke Halsema, die het 'zorgelijk' noemt. ,,We hebben meer duidelijkheid nodig over de achterliggende redenen waarom mensen niet zijn gaan stemmen, zodat de gemeente de opkomst in de toekomst beter kan bevorderen'', aldus Halsema. ,,We laten daarom op korte termijn een onafhankelijk onderzoek uitvoeren.''
De opkomst in de hoofdstad ligt volgens de voorlopige uitslag op 46 procent. In 2018 was dat 52,2 procent.
© ANP — Burgemeester Femke Halsema In een derde van de gemeenten heeft een andere partij gewonnen dan de vorige keer. Dat was het vaakst ten nadele van het CDA en ten voordele van een lokale partij. Dat blijkt uit cijfers van de Verkiezingsdienst van het ANP.
Het CDA is de grootste partij geworden in 37 gemeenten. De christelijke partij is in 31 gemeenten de grootste gebleven, maar heeft deze positie in 36 gemeenteraden verloren. In zes gemeenten heeft het CDA de eerste plek overgenomen van een andere partij.
Lokale partijen zijn in zeker 225 gemeenten het grootst geworden. Daarvan hadden 132 lokale partijen ook de vorige keer al de meeste zetels in de raad en hebben 93 regionale partijen deze positie overgenomen van een andere partij. Dat kan trouwens ook een andere lokale partij zijn. Lokale partijen hebben in 38 gemeenten hun koppositie verloren.
Daar is ook Lingewaard. In de Gelderse gemeente zijn Lokaal Belang Lingewaard en de VVD de grootste geworden met ieder 5 zetels. Daarmee zijn volgens de Verkiezingsdienst van het ANP officieel alle stemmen geteld, maar in onder meer Amsterdam en Eindhoven zijn de uitkomsten nog onvolledig.
En daarmee is 99,7 procent van de stemmen geteld. Alleen Lingewaard nog.
Doetinchem is ook binnen, ook daar staat de CDA bovenaan met 5 zetels, gevolgd door de PvdA (4) en de VVD (4).
Politiek verslaggever Hans van Soest over de verkiezingsuitkomst en de historisch lage opkomst:
Het kleinste stembureau van Nederland heeft een opkomst van meer dan 100 procent behaald tijdens de gemeenteraadsverkiezingen. Er kwamen zestig mensen langs in de woonkamer van Wim Westhoff in het Overijsselse Marle.
Voor een opkomst van 100 procent moeten er ongeveer vijftig mensen stemmen in dit stembureau. Geregeld zijn dat er echter meer, omdat er behalve kiezers uit de buurtschap Marle ook mensen elders uit de gemeente Olst-Wijhe komen.
Bij de Tweede Kamerverkiezingen haalde het stemlokaaltje vorig jaar daardoor zelfs bijna 300 procent opkomst. Tijdens de vorige gemeenteraadsverkiezingen waren er volgens Westhoff ongeveer evenveel kiezers die stemden in zijn huiskamer. ,,Stemmen voor de gemeenteraad is toch anders dan voor de landelijke en provinciale verkiezingen'', licht hij toe. ,,Want dan mogen er meer mensen van buitenaf komen stemmen.''
Het stembureautje zou vanwege de coronamaatregelen eerst uitwijken naar de schuur van Westhoff, maar door het schrappen van de 1,5 metermaatregel kon er toch als vanouds weer gestemd worden in de woonkamer.
Het woonhuis is sinds 1948 een stembureau. De buurtschap Marle ligt in tegenstelling tot Olst en Wijhe op de westelijke over van de IJssel. Om te voorkomen dat de kiezers uit Marle de rivier over moeten steken, werd een apart stembureau ingericht in het huis.
© de Stentor — In de woonkamer van Wim Westhoff kwamen zestig mensen stemmen Daarmee is nu 99,1 procent van alle stemmen geteld. Het wachten is op Doetinchem en Lingewaard.
Ook de laatste uitslagen druppelen nu binnen. Het CDA blijft de grootste in de gemeente Oost Gelre met 7 zetels. De partij eindigt ook als grootste in Berg en Dal en Tytsjerksteradiel.
Met 98,5 procent van de stemmen geteld, is het nog wachten op vijf gemeenten: Doetinchem, Oost Gelre, Lingewaard, Berg en Dal en Tytsjerksteradiel. Wanneer die uitslagen volgen, is nog niet duidelijk.
Leefbaar Rotterdam blijft met afstand de grootste partij van Rotterdam, na een verkiezing met de laagste opkomst in de geschiedenis. Volgens de voorlopige uitslag, op basis van 69 procent van de stemmen, krijgt Leefbaar 21 procent van de stemmen, goed voor elf zetels, net als nu.
,,We hebben stand gehouden”, zei Leefbaar-lijsttrekker Robert Simons na de voorlopige uitslag. ,,Heel jammer dat zo weinig mensen zijn gaan stemmen, maar met het resultaat zijn we heel blij.” Vier jaar geleden werd Leefbaar ook al ruim de grootste, maar bij de coalitievorming kwam de partij buitenspel te staan. Het is de partij er alles aan gelegen een herhaling van dat scenario te voorkomen.
,,Leefbaar is nu aan zet”, zei VVD-lijsttrekker Vincent Karremans na de voorlopige uitslag. En dat vond Simons zelf ook. Lees hier verder.
© Sanne Donders — Lijsttrekker Robert Simons blijft met Leefbaar Rotterdam de grootste van de stad. ,,We hebben stand gehouden'' Nadat van 327 gemeenten de stemmen zijn geteld, dat is na het tellen van 98,5 procent, blijkt dat 50,3 procent van de kiesgerechtigden naar de stembus is gekomen. In 2018, bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen, ging 54,1 procent stemmen.
In Rotterdam gingen relatief de minste mensen naar de stembus: 38,9 procent van de mensen die hun stem mochten uitbrengen. Ook in Roosendaal (Noord-Brabant), Almere en Tilburg ging minder dan 40 procent naar de stembus. Op Schiermonnikoog brachten relatief de meeste mensen hun stem uit: 80,2 procent. Rozendaal (80,0), Staphorst (75,4) en Urk (75,2) volgen.
In Lelystad, Waddinxveen en Brunssum bleven in vergelijking met 2018 de meeste mensen weg. In Lelystad daalde de opkomst van 51 procent in 2018 naar 41 procent nu. In 28 gemeenten brachten meer mensen hun stem uit dan vier jaar geleden. In 294 gemeenten daalde de opkomst juist.
Dit jaar zijn er minder blanco stemmen en ongeldige stemmen uitgebracht: 35 procent minder blanco en 39 procent minder ongeldige. Sommige mensen stemmen blanco, om aan te geven dat ze geen enkele kandidaat geschikt genoeg achten. Blanco en ongeldige stemmen tellen wel mee als de opkomst wordt bepaald.
Lokale partijen zijn opnieuw veruit de grootste geworden bij de gemeenteraadsverkiezingen. Na het tellen van 98,5 procent van de stemmen komen de lokalen uit op 36,4 procent van de stemmen, blijkt uit voorlopige uitslagen van de Verkiezingsdienst van het ANP. Omgerekend zijn dat al 3398 van de in totaal 8237 raadszetels die nu zijn te verdelen over 333 gemeenten.
Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 waren de lokalen ook de grote winnaars, met ongeveer een derde van de stemmen. In ongeveer driekwart van de gemeenten regeerde de afgelopen tijd een partij die niet op landelijk niveau meedoet. Al bijna twee decennia groeit het percentage stemmers op lokale partijen. Ook in grote steden als Rotterdam en Den Haag won een lokale partij.
De SGP boekt een opmerkelijke winst bij de verkiezingen voor nieuwe gemeenteraden. De orthodox-christelijke partij gaat - na het tellen van 95 procent van de stemmen - van 170 naar 198 raadszetels. In het Zeeuwse Veere lijkt de Staatkundig Gereformeerde Partij vanuit het niets zelfs de grootste partij te worden, met 4 zetels, blijkt uit de voorlopige uitslagen van de Verkiezingsdienst van het ANP.
Ook in Urk, Wierden, Twenterand, Renswoude, Reimerswaal staat de SGP op winst. In Urk verdubbelde de partij haar zetelaantal van 3 naar 6, waardoor ze in één klap de grootste werd, ten koste van de ChristenUnie.
Maar er is ook verlies, zo gaat de SGP in Vijfheerenlanden van 5 naar 4 zetels. In Neder-Betuwe heeft de SGP het grootste percentage stemmen: bijna 42 procent. Dat levert 9 zetels op, drie keer zo veel als de PvdA die daar de tweede partij is.
In sommige gemeenten heeft de SGP een lijstverbinding met de ChristenUnie.
GroenLinks verliest drie van haar negen zetels in de Haarlemse gemeenteraad. De partij moet daarmee ook haar koppositie inleveren aan de Partij van de Arbeid, die volgens de voorlopige uitslag van de Verkiezingsdienst van het ANP van zes naar zeven zetels groeit.
Ook het CDA levert in: de partij halveert en houdt twee zetels in de Haarlemse raad over. Partij voor de Dieren komt voor het eerst in de gemeenteraad, met twee zetels. Ook Forum voor Democratie en Belang van Nederland van Wybren van Haga hebben een zetel veroverd. De oud-VVD'er woont zelf in Haarlem.
In Utrecht is GroenLinks de grootste partij gebleven. De partij haalde met 18,5 procent van de stemmen 9 zetels, en leverde daarmee 3 zetels in vergeleken met de vorige gemeenteraadsverkiezingen in 2018. Dat blijkt uit gegevens die de gemeente heeft verstrekt aan de Verkiezingsdienst van het ANP.
Volt komt uit het niets met 3 zetels nieuw in de raad. Ook BIJ1 is met 1 zetel een nieuwkomer in de raad. Forum voor Democratie en Belang van Nederland (BVNL) behalen geen zetels in Utrecht.
D66 verliest 2 zetels en komt met 8 zetels op de tweede plek. VVD verliest 1 zetel en komt op 5. Ook SP en DENK verliezen elk 1 zetel en houden daarmee beide 1 zetel over. PvdA wint juist 1 zetel en komt daarmee op 4 zetels, net als CDA dat met 1 zetel erbij op 3 komt.
De opkomst in Utrecht was met 56,3 procent iets lager dan de gemeenteraadsverkiezingen in 2018. Toen was de opkomst 59 procent.
In Assen is de lokale partij Assen Centraal de grote winnaar van de gemeenteraadsverkiezingen. De nieuwkomer komt met 5 zetels in de gemeenteraad, blijkt uit gegevens verstrekt aan de Verkiezingsdienst van het ANP. De partij PLOP haalt de meeste stemmen en komt ook op 5 zetels. Ook de ChristenUnie haalt datzelfde zetelaantal.
De PvdA, VVD en GroenLinks verliezen en gaan alle van 4 naar 3 zetels. Ook is er verlies voor het CDA, SP en 50PLUS. Zij gaan van 3 naar 2 zetels. D66 blijft gelijk op 3.
De opkomst is dit jaar lager dan bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen. Dit jaar kwam 51,5 procent van de stemgerechtigden. In 2018 was dat 55,3 procent.
De Amsterdamse PvdA-lijsttrekker Marjolein Moorman is blij met de winst van haar partij in de hoofdstad bij de gemeenteraadsverkiezingen. Op dit moment lijkt het erop dat de sociaal-democraten de grootste worden in Amsterdam, al is het nog een nek-aan-nek-race met GroenLinks. "Ik ben heel blij dat Amsterdam sociaal heeft gekozen."
Nu 83 procent van de stemmen is geteld in Amsterdam, lijkt de PvdA uit te komen op 17 procent van de stemmen en zou daarmee negen zetels halen. GroenLinks zou uitkomen op 15 procent van de stemmen, wat betekent dat de partij twee zetels inlevert en er acht overhoudt. D66 levert één zetel in en houdt er zeven over.
Het lijkt erop dat CDA-fractieleider Diederik Boomsma zijn enige zetel toch kan houden. Hij werd afgelopen maandag uitgeroepen tot beste raadslid van Nederland en draagt die titel tot de volgende gemeenteraadsverkiezingen. Eerder had het er de schijn van dat hij zijn enige zetel zou verliezen.
Het oudste raadslid van het land, de 85-jarige Wil van Soest van de Partij van de Ouderen, raakt waarschijnlijk haar zetel wel kwijt. De ChristenUnie, ook met één zetel vertegenwoordigd, zou ook uit de Amsterdamse raad verdwijnen.
Forum voor Democratie raakt twee zetels kwijt en houdt er eentje over. BIJ1 wint twee zetels en bezet straks drie plaatsen in de Amsterdamse raad. De VVD, die afgelopen raadsperiode in de oppositie zat, verliest een zetel en blijft met vijf zetels vertegenwoordigd. Volt maakt zijn debuut met twee zetels en JA21 wist de twee zetels van de afgelopen periode te behouden.
De opkomst in Amsterdam lag op 46 procent. In 2018 was dat 52,2 procent.
De PVV, die vier jaar geleden met vier zetels in de gemeenteraad van Venlo kwam, verliest daar nu flink. De partij kreeg in 2018 nog bijna 10 procent van de stemmen, bij deze gemeenteraadsverkiezingen moet PVV het doen met 6,4 procent in de geboortestad van partijleider en boegbeeld Geert Wilders. De partij komt daarmee uit op twee zetels
Stuivertje wisselen in Leiden. In de Sleutelstad heeft GroenLinks de plek van D66 ingenomen als grootste partij. GroenLinks haalt met 22,8 procent van de stemmen 10 zetels. Dat zijn er 2 meer dan bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen. D66 gaat van 9 zetels naar 6. Nieuwkomer Studenten voor Leiden (SVL) komt met 2 zetels in de raad
De lokale partij Hart voor Delft komt in Delft uit het niets met 5 zetels nieuw in de gemeenteraad, blijkt uit de voorlopige uitslag. De studentenpartij Studenten Techniek In Politiek (STIP), D66 en GroenLinks halen 6 zetels. De lokale partij Onafhankelijk Delft gaat het hardst achteruit. De partij gaat van 5 zetels naar 2 zetels.
Half een volgende tussenstand in Den Haag. Het is daar spannend of partij van de veelbesproken Richard de Mos inderdaad de grootste blijft
D66-leider Sigrid Kaag is blij met de zetelwinst waarop D66 per saldo in de gemeenteraden afstevent. "Morgenochtend worden we wakker in een Nederland dat er anders uitziet", zei Kaag. Op veel plekken wint D66 zetels. Winst is bij D66 niet vanzelfsprekend. "In onze geschiedenis hebben we pieken en dalen gehad. 2018 is niet 2022", aldus Kaag. Volgens haar stemmen mensen op D66 "omdat we verantwoordelijkheid nemen".
Tussentijdse voorlopige uitslag Utrecht op basis van 85 procent stemmen: opkomstpercentage 56,4 procent. Grootste partij is GroenLinks.
Het is nog te vroeg om te zeggen wat de reden is voor de relatief lage opkomst bij de gemeenteraadsverkiezingen van dit jaar, zegt minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken. "Voor ons is het in de analyse heel belangrijk om te kijken: wat zijn de oorzaken van de lage opkomst." Uit de eerste exitpolls en de definitieve uitslag in Rotterdam blijkt dat er, vooral in de grote steden, minder mensen naar de stembus gingen om een nieuwe gemeenteraad te kiezen dan vier jaar geleden.
De Socialistische Partij is niet langer de grootste partij in Oss. De gemeente is de bakermat van de SP, van waaruit de partij onder leiding oud-partijleider Jan Marijnissen landelijke successen behaalde. De SP komt uit op 29,9 procent van de stemmen, tegen 27 procent vier jaar geleden. De grootste partij is VDG geworden. Deze lokale partij (Voor de Gemeenschap) komt uit op 26,1 procent van de stemmen en haalt daarmee de SP in. Ook in Oss was op de opkomst laag: 47,5 procent, tegen 51 procent de vorige keer.
Definitieve uitslag Rotterdam: opkomst 38,9 procent. Leefbaar blijft de grootste
De lokale partij Echt voor Barendrecht heeft zoveel stemmen gekregen dat ze in haar eentje kan regeren in de gemeente in Zuid-Holland. Zo’n uitslag komt zelden voor in Nederland. De partij behaalde de absolute meerderheid 20 van de 29 zetels in de raad, blijkt uit de voorlopige uitslag.
Echt Voor Barendrecht had het bij de vorige verkiezingen ook al goed gedaan en was veruit de grootste. EVB werd toen echter door andere partijen uit het college van B en W gehouden. Een coalitie van CDA, SGP-ChristenUnie, VVD, PvdA, GroenLinks en D66 kreeg het voor het zeggen. EVB belandde als enige partij in de oppositie. Door de absolute meerderheid zal de partij de komende vier jaar zeker het dagelijks bestuur van de gemeente vormen.
,,We hebben geschiedenis geschreven’’, zegt Echt Voor Barendrecht-lijsttrekker Lennart van der Linden over de voorlopige uitslag. ,,We hebben hier hard voor gewerkt en ik voelde het al aankomen.’’
Het CDA rekende op verlies, maar is voorzichtig opgelucht dat het pak slaag niet zo groot uitvalt als werd gevreesd. Tegelijkertijd doet de onttakeling in de grote steden veel pijn.
Thierry Baudet (Forum voor Democratie): ,,Op dit moment varen wij een pad dat niet door iedereen wordt gevolgd. Ik kan mensen niet dwingen om op ons te stemmen. We moeten ons richten op een voet tussen de deur en daarnaast onze eigen wereld creëren. Ik had misschien ietsje meer verwacht maar ben over het algemeen wel tevreden. Wat wij willen is zo anders. Dus wij zijn sowieso een minderheidsstandpunt."
Partijleider Kees van der Staaij van de SGP is "positief" over de eerste voorlopige uitslagen van de gemeenteraadsverkiezingen voor zijn partij. De orthodox-christelijke partij staat bekend om haar stabiele achterban. "De avond is nog jong, maar de voorlopige uitslagen laten tot zover een positief beeld voor de SGP zien. In veel plaatsen stabiliteit en in verschillende gemeenten zetelwinst", twitterde Van der Staaij.
Thierry Aartsen, landelijk campagneleider VVD over de uitslagen: ,,De eerste uitslagen zijn binnen en we hebben kans om landelijk de grootste partij te worden. Het wordt een lange lange avond, 90 procent van de stemmen moet nog geteld worden, maar ik heb er vertrouwen in."
De voorlopige uitslag in Den Haag op basis van 57 procent van de stemmen
© . — . Nederland kiest voor een "menselijkere, eerlijkere, duurzamere toekomst", zegt GroenLinks-leider Jesse Klaver in reactie op de eerste exitpolls. Hij benadrukt dat er nog maar weinig resultaten binnen zijn, maar toch denkt de partijleider dat men "op ongelooflijk veel plaatsen" voor GroenLinks heeft gekozen.
In onder meer Zwolle en Nieuwegein is GroenLinks volgens de exitpoll van Ipsos, in opdracht van de NOS, de grootste. Maar in Amsterdam, waar GroenLinks bij de vorige lokale verkiezingen de grootste was, verliest de partij fors
Nederland zet zich schrap voor een lagere opkomst bij deze gemeenteraadsverkiezingen dan in 2018. Op basis van exitpolls én de eerste getelde uitslagen van enkele gemeenten bleek rond 23 uur vanavond dat in al die gemeenten de opkomst duidelijk lager uitkomt.
In de grote steden was het effect het grootst: Rotterdam kwam niet verder dan 39 procent (was 46 procent), Den Haag kwam volgens een exitpoll tot 43 procent (was 48 procent) en Amsterdam dook van 52 naar 44,8 procent.
In grote steden is de opkomst altijd lager dan in kleinere gemeenten, maar ook in die gemeenten kwamen er minder mensen naar de stembus. Gemeenten die al vroeg klaar waren met tellen, melden allemaal een lagere opkomst, zoals in Rheden, Asten, Beek, Doesburg en Noord-Beveland. Schiermonnikoog had vier jaar geleden de hoogste opkomst van het land: 82,5 procent. Deze keer is dat uitgekomen op 80,2 procent.
De 55 StemWijzers die ProDemos heeft gemaakt voor de gemeenteraadsverkiezingen zijn in totaal ruim 1,6 miljoen keer volledig ingevuld. Op de dagen dat er gestemd mocht worden zijn de StemWijzers het meest gebruikt; tussen maandagochtend 14 maart en woensdagavond 16 maart werden de StemWijzers zo'n 700.000 keer gedaan. De StemWijzers voor de grote steden zijn in absolute aantallen het meest gebruikt: Amsterdam 175.931 keer, Den Haag 115.061 keer, Rotterdam 135.484 keer en Groningen 102.033 keer
Als derde Waddeneiland heeft Terschelling alle stemmen geteld. Met 64,7 procent lag de opkomst op de eiland veel hoger dan het verwachte landelijke gemiddelde. De PvdA is niet langer de grootste partij: de partij keldert van 32,6 naar 17,6 procent van de stemmen. De lokale partijen Plaatselijk Belang (27 procent) en Samen Terschelling (19,3 procent) én de VVD (23,1 procent) hebben de PvdA ingehaald. Vlieland en Schiermonnikoog waren eerder op de avond de eerste gemeenten met een volledige uitslag.
Zevende exitpoll (Amsterdam, opkomst 44,8 procent): PvdA pakt vier zetels, verdubbelt bijna in de hoofdstad. Forum verliest twee zetels, Volt, Bij1 en JA21 winnen alledrie twee zetels. GroenLinks van eerste naar tweede partij van de gemeente
Zesde exitpoll (Breda, opkomst 49,7 procent): VVD blijft grootste partij, CDA gehalveerd, lokale partij Breda Beslist en Partij voor de Dieren winnen allebei twee zetels, Lijst Pim Fortuyn pakt één zetel in de gemeenteZevende exitpoll
© ADR — De foutmarge bij de exitpoll is 1 à 2 zetels. Vijfde exitpoll (Veendam, opkomst 52,4 procent): GemeenteBelangen en PvdA winnen licht, SP verliest zetel
© ADR — De foutmarge bij de exitpoll is 1 à 2 zetels. Burgemeester Rianne Donders van Roermond heeft aangifte gedaan van het ronselen van volmachtstemmen. De aangifte is dinsdag al gedaan, maar de gemeente heeft ervoor gekozen het pas na het sluiten van de stembureaus vanavond bekend te maken. Donders kreeg de afgelopen dagen concrete signalen binnen van het ronselen van stemmen. De kwestie ligt nu bij het Openbaar Ministerie, daarom kan de burgemeester er verder niets over zeggen. Inmiddels zijn twee verdachten gehoord, zegt het OM. Dat roept mensen die ook zijn benaderd door stemmenronselaars op zich te melden.
Vierde exitpoll (Sittard-Geleen, opkomst 51,1 procent): Lokale partij GOB grote winnaar, ook andere lokale partijen pakken zetels. CDA verliest licht terrein, blijft tweede partij
© ADR — De foutmarge bij de exitpoll is 1 à 2 zetels. Voorafgaand aan de uitslagenavond speechte Volt-leider Laurens Dassen voor een zaal leden in studiocomplex Desmet aan de Plantage Middenlaan. Hij bedankte de partijleden voor hun incasseringsvermogen rondom het landelijke gerommel in de partij. Dassen verwees daarmee naar de toestand rondom Kamerlid Nilüfer Gündoğan, die na meldingen van grensoverschrijdend gedrag uit de fractie was gezet. Dassen: ,,De nieuwe politieke cultuur moeten we handhaven ook als het ten koste van onszelf gaat.”
De gemeente Schiermonnikoog heeft om 21.14 uur als eerste de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen doorgegeven aan de Verkiezingsdienst van het ANP. De opkomst was 80,2 procent. 663 inwoners brachten hun stem uit. De partij Ons Belang werd de grootste met 4 zetels. Vier jaar geleden was dat Samen voor Schiermonnikoog, toen had die er ook 4. Op het Waddeneiland konden mensen kiezen uit drie partijen. De derde partij is Schiermonnikoogs Belang.
Derde exitpoll (Rotterdam, opkomst 39,7 procent): Leefbaar Rotterdam blijft veruit grootste partij, nieuwe partijen Volt en Forum voor Democratie pakken paar zetels. Versplinterde SP verliest zetel. 'Teleurstellend lage opkomst', aldus burgemeester Aboutaleb
© ADR — De foutmarge bij de exitpoll is 1 à 2 zetels. Opkomst in Rotterdam historisch laag: 38,9 procent van de stemgerechtigden naar de stembus, meldt onze redactie. Zo meteen exitpoll Rotterdam
Tweede exitpoll (Zwolle, opkomst 64,4 procent):GroenLinks grootste, ook D66 wint. Lokale partij Swollwacht gehalveerd, Partij voor de Dieren pakt twee nieuwe zetels
