We sluiten het liveblog over de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 af. Lees het belangrijkste verkiezingsnieuws van donderdag 17 maart hier terug.
De historisch lage opkomst bij de gemeenteraadsverkiezingen is zorgelijk en voor een groot deel de schuld van de landelijke politici. Dat stellen diverse Kamerfracties. ,,We hebben ons het afgelopen jaar niet van onze beste kant laten zien", stelt Derk Boswijk, campagneleider van het CDA.
,,Als politiek moeten we als eerste naar onszelf kijken", vindt Boswijk. Dat vinden ook PvdA, SGP en de Partij voor de Dieren. ,,De lage opkomst is een opdracht aan alle politici om integer te handelen en het in ons gestelde vertrouwen waar te maken", stelt PvdA-Kamerlid Khadija Arib. Fractievoorzitter Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren) vindt dat de politiek, en vooral de coalitiepartijen, de hand in eigen boezem moeten steken. Die hebben er de afgelopen jaren een potje van gemaakt, vindt ze.
Hoewel gemeenten steeds meer taken krijgen, is er steeds minder belangstelling voor de lokale politiek, twittert een bezorgde D66-campagneleider Sjoerd Sjoerdsma. PvdA en Volt maken zich grote zorgen over het feit dat veel mensen zich niet vertegenwoordigd voelen of niet door de politiek worden bereikt.
Het zou goed zijn als de minister van Binnenlandse Zaken de oorzaken van die lage opkomst gaat onderzoeken, menen CDA, PvdA, SGP en Volt. ,,Maar ik ga er vanuit dat politici het antwoord ook bij zichzelf zoeken en reflecteren op hun eigen optreden", voegt Arib daar meteen aan toe. Ouwehand verwacht er niet veel van. De sleutel ligt volgens haar in het herstel van vertrouwen. ,,Het is funest als het wantrouwen in de politiek zo groot is."
De opkomst bij de raadsverkiezingen is uitgekomen op 50,9 procent. Vier jaar geleden bracht 54,9 procent van de kiezers hun stem uit.
In de gemeente Enkhuizen heeft zich na de gemeenteraadsverkiezingen een geval van 'lijstuitputting' voorgedaan. De blanco lijst van Chris Segerius kreeg genoeg stemmen voor twee zetels, maar aangezien Segerius de enige kandidaat op de lijst was, wordt de tweede zetel een restzetel. Die komt terecht bij de PvdA, die daarmee op twee zetels in de Enkhuizer raad blijft.
Dat zou betekenen dat het huidige PvdA-raadslid Arshak Mazloumian, nummer twee op de Enkhuizer PvdA-lijst, op zijn plek kan blijven zitten.
Segerius voerde campagne op één punt: ,,De onderhandse aanbesteding van de herinrichting van het Recreatieoord Enkhuizer Zand (REZ)", aldus zijn website. Het draait erom dat de gemeente volgens hem grond met een vermoedelijke waarde van 30 miljoen euro voor 335.000 euro heeft verkocht aan projectontwikkelaar Orez BV. Segerius probeert al lang te achterhalen hoe dat kon gebeuren.
De burgemeester van Lelystad, Mieke Baltus, vindt het jammer dat niet iedereen in de gemeente gebruik heeft gemaakt van zijn stemrecht. ,,In Lelystad heeft het percentage altijd onder het landelijke gemiddelde gelegen. Waarom het dit jaar meer afwijkt van de vorige jaren, kan ik niet zo goed verklaren. De politieke partijen hebben zich goed laten zien. Ook in campagnetijd", aldus Baltus.
In Lelystad kwam 41 procent van de kiesgerechtigden opdagen. Daarmee was de daling in opkomst in vergelijking met de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 het grootste van alle gemeenten, blijkt uit gegevens van de Verkiezingsdienst van het ANP. De opkomst in de hoofdstad van de provincie Flevoland daalde van 51,2 procent in 2018 naar 40,8 procent nu. Na Lelystad is er in Waddinxveen, Brunssum, Weert en Ameland ook een flink lagere opkomst te zien.
De laagste opkomst was dit jaar in Rotterdam. Daar ging 38,9 procent van de inwoners stemmen. Daarna volgen Roosendaal (39,7 procent), Almere (39,8 procent) en Tilburg (40 procent). Lelystad komt met 40,8 procent op de vijfde plek. Het landelijke gemiddelde ligt dit jaar op 50,9 procent. Vier jaar geleden was dat 54,9 procent.
Burgemeester Ahmed Aboutaleb wil dat er een onafhankelijk onderzoek komt naar de oorzaken van de lage opkomst in Rotterdam bij de gemeenteraadsverkiezingen. Hij zei dat bij een bezoek aan Ahoy waar hij samen met Hanke Bruins Slot, minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, bekeek hoe de ruim 200.000 Rotterdamse stembiljetten werden geteld en verwerkt.
De burgemeester zal zijn voornemen bespreken tijdens een ontmoeting die hij donderdag heeft met de lijsttrekkers van de veertien partijen die een of meerdere zetels krijgen in de nieuwe Rotterdamse raad.
Aboutaleb noemde het woensdag al teleurstellend dat minder dan vier op de tien Rotterdammers (38,9 procent) de moeite hebben genomen om te gaan stemmen. Hij voegde daar donderdag aan toe dat hij niet alleen teleurgesteld, maar eigenlijk ook 'heel verdrietig' is over de opkomst.
© ANP Femke Merel van Kooten-Arissen komt in de gemeenteraad van Woerden. Ze was de lijsttrekker van haar eigen partij Splinter, die één zetel heeft gewonnen in de Utrechtse gemeente.
Splinter deed vorig jaar ook mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. De partij kreeg toen 0,3 procent van de stemmen, niet genoeg voor een Kamerzetel. Van Kooten-Arissen kwam in 2017 in de Kamer via de lijst van de Partij voor de Dieren (PvdD). Ze stapte in de zomer van 2019 uit die fractie omdat de PvdD volgens haar niet genoeg oog had voor menselijke zaken.
© ANP — Femke Merel van Kooten Arissen Het verboden ronselen van volmachten om stemmen binnen te slepen, zoals in Roermond wellicht is gebeurd, is een zeldzaam fenomeen. En áls het vergrijp al wordt bestraft, gaat het vaak om een geldboete.
Erica Renkema, beter bekend als Erica Meiland uit Chateau Meiland, is verkozen in de gemeenteraad van Noordwijk. Ze was woensdag lijstduwer van de lokale Partij voor de Inwoners en kreeg genoeg stemmen voor een zetel.
De meeste voorkeursstemmen (1668) gingen naar Roberto ter Hark, laat gemeente Noordwijk weten. Erica Meiland kreeg er 305. In totaal heeft Partij voor de Inwoners vier zetels behaald.
© Brunopress — Erica Renkema. Wim Kleen van Jezus Leeft was in de wolken met zijn Rotterdamse zetel, maar het bleek een fout. Lees hier het interview: 'Dat was een grote teleurstelling.'
De Partij voor de Dieren bedankt op sociale media de kiezers. 'Yes! Van 33 naar 63 zetels!'
Het vervroegd stemmen is populair onder ouderen. Dat blijkt uit een peiling van ouderenbond ANBO.
Ongeveer een op de drie 65-plussers besloot afgelopen maandag of dinsdag te stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen. Ze deden dat vooral omdat ze graag op een rustig moment wilden stemmen, aldus ANBO.
Zo'n 20% van de respondenten die gisteren heeft gestemd, kon dat maandag of dinsdag niet doen omdat er geen stembureau dichtbij open was. De eerste twee dagen waren er zo’n 1700 stemlokalen open, gisteren waren dat er ongeveer 8800.
Wat de senioren betreft is het meerdaags stemmen een blijvertje, zegt ANBO. In de peiling, die door bijna 8000 mensen werd ingevuld, zegt twee derde dat deze mogelijkheid ook in de toekomst moet blijven bestaan. Het vervroegd stemmen is vorig jaar als tijdelijke maatregel ingevoerd vanwege corona.
Volt is behalve landelijk nu ook vertegenwoordigd op lokaal niveau. De partij deed mee in tien gemeenten en behaalde overal zetels. Nederland is daarmee het vijfde land in Europa waar de internationale beweging op lokaal niveau verkozen is, meldt de partij.
In Utrecht behaalde de partij 5,6 procent van de stemmen, wat goed is voor 3 zetels. Verder komt Volt in de gemeenteraden van Amsterdam, Arnhem, Delft, Den Bosch, Eindhoven, Enschede, Maastricht, Rotterdam en Zwolle.
Woensdagavond al noemde partijleider Laurens Dassen het 'fantastisch dat Volt lokaal aan het doorbreken is'.
© ANP — Volt-lijsttrekker Laurens Dassen gisteravond Waar heeft welke partij gewonnen? En waar werden juist stemmen verloren? Bekijk het op onderstaande kaart:
GroenLinks heeft met de gemeenteraadsverkiezingen goede zaken gedaan, dus werd partijleider Jesse Klaver in Den Haag feestelijk ontvangen. Ook bij de Kamerfractie van de PvdA was er reden voor feest vanwege de uitslagen.
De Amsterdamse lijsttrekker van de Partij van de Ouderen, Wil van Soest (85), hoopt dat haar partij toch nog een zetel behaalt in de gemeenteraad. Volgens de voorlopige uitslag op basis van 83 procent van de stemmen valt de PvdO nu buiten de boot. ,,Ik heb begrepen dat we nog honderd stemmen nodig hebben, dus het wordt heel spannend.''
Van Soest - met haar 85 jaar de oudste nog actieve politica van het land - zat de afgelopen acht jaar in de Amsterdamse gemeenteraad. Ze is teleurgesteld dat haar partij niet gelijk een plek heeft bemachtigd. Van Soest wijt het verlies aan de deelname van 50Plus aan de gemeenteraadsverkiezingen. ,,Het is belachelijk dat er twee ouderenpartijen tegen elkaar concurreren. Ik heb steeds de samenwerking gezocht met 50Plus, maar dat is niet gelukt. Het gevolg is dat we nu beiden niks hebben.''
De politica vindt het vooral 'heel verdrietig voor al die oudere mensen in Amsterdam die hulp hard nodig hebben'. Maar ook voor de medewerkers van haar partij. Zelf wil ze ook nog graag vier jaar door in de raad. Mocht dat niet lukken, dan betekent dat niet het einde van haar politieke carrière. Van Soest is namelijk ook lid van Provinciale Staten Noord-Holland. ,,En we zijn in twee stadsdelen gekozen, dus daar zal ik ondersteuning bieden. Want wat zou ik zonder politiek moeten doen na 28 jaar.''
© Videostill — De jongste kandidaat van het land, Richard Croonenberg (18), en oudste kandidaat Wil van Soest (85) De ChristenUnie in Rotterdam heeft de beste verkiezingsposter van de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen. Dat is vandaag bekendgemaakt tijdens een verkiezingsbijeenkomst bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in Den Haag.
De jury prees het winnende affiche onder meer wegens de herkenbaarheid van de poster. Hierop is de Rotterdamse skyline te zien in een blauw hart. Volgens de vakjury verwijst de slogan ‘Voor een stad met een hart’ naar het beeld De verwoeste stad van Ossip Zadkine. Dat werd gemaakt naar aanleiding van het bombardement van Rotterdam in de Tweede Wereldoorlog en heet in de volksmond ook wel ‘Stad zonder hart’.
© ChristenUnie Rotterdam — De winnende poster Ook Amsterdam gaat onderzoeken waarom de opkomst zo laag was. Dat zegt burgemeester Femke Halsema, die het 'zorgelijk' noemt. ,,We hebben meer duidelijkheid nodig over de achterliggende redenen waarom mensen niet zijn gaan stemmen, zodat de gemeente de opkomst in de toekomst beter kan bevorderen'', aldus Halsema. ,,We laten daarom op korte termijn een onafhankelijk onderzoek uitvoeren.''
De opkomst in de hoofdstad ligt volgens de voorlopige uitslag op 46 procent. In 2018 was dat 52,2 procent.
© ANP — Burgemeester Femke Halsema In een derde van de gemeenten heeft een andere partij gewonnen dan de vorige keer. Dat was het vaakst ten nadele van het CDA en ten voordele van een lokale partij. Dat blijkt uit cijfers van de Verkiezingsdienst van het ANP.
Het CDA is de grootste partij geworden in 37 gemeenten. De christelijke partij is in 31 gemeenten de grootste gebleven, maar heeft deze positie in 36 gemeenteraden verloren. In zes gemeenten heeft het CDA de eerste plek overgenomen van een andere partij.
Lokale partijen zijn in zeker 225 gemeenten het grootst geworden. Daarvan hadden 132 lokale partijen ook de vorige keer al de meeste zetels in de raad en hebben 93 regionale partijen deze positie overgenomen van een andere partij. Dat kan trouwens ook een andere lokale partij zijn. Lokale partijen hebben in 38 gemeenten hun koppositie verloren.
Daar is ook Lingewaard. In de Gelderse gemeente zijn Lokaal Belang Lingewaard en de VVD de grootste geworden met ieder 5 zetels. Daarmee zijn volgens de Verkiezingsdienst van het ANP officieel alle stemmen geteld, maar in onder meer Amsterdam en Eindhoven zijn de uitkomsten nog onvolledig.
En daarmee is 99,7 procent van de stemmen geteld. Alleen Lingewaard nog.
